Η Στρατονίκη είναι ορεινό χωριό του νομού Χαλκιδικής. Η θέση της είναι στους πρόποδες του Στρατονικού Όρος με θέα στον Ακάνθιο κόλπο. Συγκαταλεγόταν στα 12 Μαντεμοχώρια και οι κάτοικοί της παραδοσιακά εργάζονταν στα μεταλλεία .
Το όνομα του χωριού πιστεύεται ότι οφείλεται στην αδερφή του βασιλέα της Μακεδονίας Περδίκκα, Στρατονίκη. Ο Περδίκκας έκτισε την πόλη Στρατονίκη προς τιμήν της αδερφής του, σύμφωνα με την εικασία. Ωστόσο το πραγμάτικό παλιό όνομα του χωριού έως το 1926 ήταν Ίσβορ. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (από τον 16ο αιώνα, οπότε αναδιοργανώθηκαν τα μεταλλεία από τον Σουλτάνο) το χωριό αναπτύχθηκε εξαιτίας των μεταλλείων, στα οποία εργάζονταν Έλληνες, Εβραίοι, Τούρκοι, Κιρκάσιοι, Αλβανοί και άλλοι λαοί των Βαλκανίων. Το 1821 συμμετείχε ενεργά στην επανάσταση της Χαλκιδικής αναδεικνύοντας σημαντιές μοργές αγωνιστών, όπως ο Δημήτριος Σταγειρίτης, ο Νικόλαος Σταγειρίτης, ο Νικόλαος Κλονής και άλλοι. Από τη Στρατονίκη καταγόταν ο λόγιος του 19ου αιώνα Αθανάσιος Σταγειρίτης.
Η ιστορία της περιοχής του Στρατονικού όρους συνδέεται με την πλούσια σε μεταλλεύματα –κυρίως άργυρο– γη, όπως λέει η λαϊκή παράδοση ήδη από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η Στρατονίκη, λόγω του κοιτάσματος της γειτονικής περιοχής των Μαύρων Πετρών, είναι από κάτω γεμάτη στοές. Κάποια από τα παλιά σπίτια της Στρατονίκης έχουν συντηρηθεί. Ανάμεσα σ’ αυτά ξεχωρίζει το τετραώροφο αρχοντικό Αθανασιάδη. Το είχε ένας ηλικιωμένος Κωνσταντινουπολίτης έμπορος που ήρθε εδώ το 1890. Το σπίτι ήταν επιπλωμένο με πολυτέλεια -είχε έως και πόμολα από ασήμι.
Πολιτιστικές εκδηλώσεις γίνονται τον Αύγουστο, στο πανηγύρι στις 6 Δεκεμβρίου, προς τιμήν του Αγίου Νικολάου, στον οποίο είναι αφιερωμένη η κύρια εκκλησία στο χωριό και στις 27 Δεκεμβρίου διοργανώνεται η “γιορτή του πατσά”, την οποία διοργανώνει ο Σύλλογος γυναικών Στρατονίκης/Σταγίρων και προσφέρουν ζεστό πατσά, άφθονο κρασί και τσίπουρο, ζωντανή μουσική και χορευτικά από τους συλλόγους των γύρω χωριών.
