Εκκλησίες και τα Ξωκκλήσια Γαλάτιστας

Αν κάτι υπάρχει σε αφθονία στη Γαλάτιστα είναι οι πολλές εκκλησίες και τα ξωκκλήσια. Σε πολλές από αυτές τελούνται ειδικές λειτουργίες κατά την ονομαστική εορτή του εκάστοτε Αγίου αλλά και γάμοι και βαφτίσεις. Οι δύο ενορίες που υπάρχουν σήμερα στη Γαλάτιστα είναι της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου ή αλλιώς οι “σκαλωτάδες” και οι “μαζωτάδες” που έκαναν 2 διαφορετικές καμήλες στο αντίστοιχο έθιμο.

Ο μεγάλος αριθμός των εκκλησιών είναι αποτέλεσμα τόσο του έντονου θρησκευτικού συναισθήματος των Γαλατισταίων όσο και της ανάγκης για προστασία των περιουσιών τους κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας όπου λειτουργούσαν 6 ενορίες! Είναι γνωστό ότι οι Έλληνες χάριζαν στα βακούφια των ορθόδοξων εκκλησιών την περιουσία τους για να μην καταλήξει στη λεηλασία από τους κατακτητές. Την εποχή εκείνη η Γαλάτιστα ήταν η έδρα της μητρόπολης με την ονομασία “Μητρόπολή Αρδαμερίου και Γαλατίστης”. Αργότερα, μετά το 1936, μετονομάστηκε σε “Μητρόπολη Ιερισσού, Αρδαμερίου και Αγίου Όρους” και η έδρα μεταφέρθηκε στην Αρναία Χαλκιδικής.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

  • Άγιος Νικόλαος (~1800)
  • Παναγία (~1800)
  • Άγιος Πρόδρομος (~1800)
  • Άγιος Δημήτριος (1813, επισκευάστηκε 1832)
  • Αγία Παρασκευή (1815)
  • Άγιος Γεώργιος (1816 από Ιγνάτιο, επισκευάστηκε 1895. Είναι αφιερωμένη και στον Άγιο Χαράλαμπο)

ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ

  • Αγία Παρασκευή (1869, πανηγύρι Αγίας Παρακευής, 26 Ιουλίου)
  • Άγιοι Ανάργυροι (1884, πανηγύρι Αγίων Αναργύρων, 1 Ιουλίου)
  • Παλιά Αγία Τριάδα (1915, περιοχή δαδκό)
  • Προφήτη Ηλία (Άη Λιας, 1943)
  • Αγία Τριάδα (εντός χωριού)
  • Αγία Κυριακή (περιοχή λεύκο)
  • Αγίου Γεωργίου (πανηγύρι Αγίου Γεωργίου, 23 Απριλίου)

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

  • Μονή Αγίου Νικολάου (μετόχι της Μ. Βλατάδων) δεν διασώζεται