Γεροπλάτανος

Ο Γεροπλάτανος είναι χωριό της δημοτικής ενότητας Ζερβοχωρίων του δήμου Πολυγύρου. Η θέση του είναι στις παρυφές του όρους Χολομώντας. Η ιστορία του Γεροπλατάνου ξεκινάει στα 1795 όταν εφτά οικογένειες ήρθαν και έκτισαν σπίτια από την περιοχή Λιάσκοβα, 6 χιλιόμετρα βόρεια του χωριού. Μέχρι τα 1928 το χωριό ονομαζόταν «Τουπλίκια» που σημαίνει ζεστό νερό, το οποίο βγαίνει από τις ρίζες του πλατανιού. Από το 1928 και εντεύθεν ονομάστηκε Γεροπλάτανος.

Ο πολιτιστικός σύλλογος που λέγεται “Γεροπλάτανος” διοργανώνει εκδηλώσεις όλο το χρόνο. Αξιοθέατο αποτελεί το εξωκλήσι της Παναγίας, σε μια τοποθεσία, κατάφυτη από πλατάνια, πουρνάρια και καρυδιές. Η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Δημητρίου, που αποτελεί ένα ακόμα μνημείο στο χωριό, χρονολογείται από το 1836. Μαζί με την Παλαιόχωρα είναι ένα από τα Ζερβοχώρια, που έδωσαν το όνομά τους και στο Δήμο.

Το όνομα του χωριού οφείλεται στον υπεραιωνόβιο πλάτανο (Platanus orientalis), που έχει ύψος 20μ. και περίμετρο 15 μ. και βρίσκεται στην πλατεία του χωριού. Ξεχωριστό για τη φυσική ομορφιά του αλλά και το δέος θαυμασμού, που προκαλεί στον επισκέπτη με την επιβλητικότητά του. Έχει μάλιστα κηρυχθεί (1976) διατηρητέο μνημείο της φύσης. Τα κλαδιά του είναι τεράστια και υπάρχει πηγή στις ρίζες του.

Το 1854 ελαβε χώρα το Ολοκαύτωμα του Γεροπλατάνου από τους Τούρκους ως αντίποινα για το ξέσπασμα της Επανάστασης στη Χαλκιδική. Τότε μαρτύρησαν έξι νέες κοπέλες του Γεροπλάτανου, τις οποίες οι Τούρκοι έκαψαν ζωντανές. Η Εκκλησία τις αναγνώρισε ως νεομάρτυρες και η μνήμη τους τιμάται στην Ενορία του Αγίου Δημητρίου Γεροπλατάνου την πρώτη Κυριακή του Μαΐου κάθε έτους.