Πύργος Γαλάτιστας

Χτισμένος σε ύψωμα που παλαιότερα περιβάλλονταν από πυκνά, ψηλά έλατα, στέκεται ο Πύργος της Γαλάτιστας, στο κέντρο σχεδόν αυτής της Μακεδονικής κωμόπολης. Είναι παρόμοιος με άλλους πύργους της ευρύτερης περιοχής όπως των Βρασνών, του Αγίου Βασιλείου Λαγκαδά, του μετοχίου Πυργούδια στον Πρόβλακα ή , ακόμα, του Μοναστηριού της Ρίλας στη Βουλγαρία. Θα τον δείτε σε λογότυπους φορέων, συλλόγων και επιχειρήσεων της περιοχής καθώς δεν υπάρχουν και πολλά άλλα αξιοθέατα τριγύρω και ο πύργος είναι το σήμα κατατεθέν.

Ο πύργος είναι κτισμένος σίγουρα με ενετική τεχνοτροπία. Μάλλον όμως δεν είναι ενετικός. Δεν είναι γνωστό πότε κτίστηκε ακριβώς. Ίσως στις αρχές του 15ου αιώνα. Επομένως μπορεί να χαρακτηριστεί σαν “υστεροβυζαντινός”.

Επιβλητικός, στενός, με εσοχές στα εξωτερικά τείχη του και μικρές κάθετες σχισμές για παράθυρα, ο Πύργος της Γαλάτιστας είναι προφανές ότι αποτελούσε ένα φρούριο – παρατηρητήριο που επικοινωνούσε με την πεδιάδα και τα χωριά της ενώ είναι πιθανή η χρήση του και ως φυλακή. Είναι φτιαγμένος από γερή πέτρα και πηλό (το λεγόμενο κουράνι ή κουρασάνι) για αυτό και έχει σκούρο καφέ χρώμα. Όταν υπήρχε ακόμη δάσος γύρω, λέγεται ότι ότι μόνο από μακρυά μπορούσε κανείς να τον εντοπίσει!

Οι ιστορίες και οι εικασίες γύρω από τον Πύργο είναι πολλές και με το πέρασμα του χρόνου έχουν αποκτήσει την υπόσταση μύθου. Λένε ότι στον Πύργο ζούσε η βασίλισσα Γαλάτεια που κατά μία εκδοχή έδωσε και το όνομά της στη Γαλάτιστα και ότι επικοινωνούσε με υπόγεια σήραγγα με την περιοχή της Αγίας Παρασκευής στην πεδιάδα. Το σίγουρο είναι ότι μέσα ή δίπλα από τον Πύργο περνούσε ένα ρέμα σημαντικής ορμής γεγονός που αποδεικνύεται από τον νερόμυλο που διασώζεται ακριβώς κάτω από τον Πύργο.

Την περίοδο 1995-1996, η 10η Εφορεία αρχαιοτήτων έκανε εργασίες αναστήλωσης στον πύργο. Τοποθετήθηκε μια ξύλινη οροφή, ξύλινο δάπεδο, μπήκαν τζάμια στα παράθυρα και κατασκευάστηκε σκάλα προς την υπερυψωμένη είσοδο. Ο πύργος είναι σε καλή κατάσταση μετά τις εργασίες αναστήλωσης που έγιναν τη δεκαετία του ’90.