Πύργος Κρούνας

Ενα από τα σημαντικά αξιοθέατα στην περιοχή της Ιερισσού είναι ο πύργος της Κρούνας, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1 χιλιομέτρου βορειοδυτικά της κωμόπολης. Αποτελούσε μετόχι, το οποίο περιβαλλόταν από τείχος, το οποίο σήμερα έχει καταρρεύσει σχεδόν ολοσχερώς.

Στα μεταβυζαντινά χρόνια και συγκεκριμένα από το 1481, όταν για πρώτη φορά σε τούρκικα έγγραφα το συναντάμε ως μετόχι της Κορούνας, έως το 1542 το μετόχι βρίσκεται στην κατοχή της Μονής Χελανδαρίου. Μετά το 1542 και μέχρι το 1572 η μονή χάνει τα δικαιώματα που είχε στο μετόχι. Λόγοι μάλλον οικονομικής φύσεως ανάγκασαν τη μονή να το πουλήσει. Το 1573 η Μονή Χελανδαρίου αγοράζει εκ νέου το μετόχι που περιελάμβανε τον πύργο, ένα σπίτι, στάβλους και αχυρώνα. Πόσα χρόνια έμεινε στα χέρια των μοναχών αυτή τη φορά το μετόχι της Κορούνας είναι άγνωστο. Σημειώνουμε όμως πως δεν αναφέρεται στα περιουσιακά στοιχεία της μονής στα κατάστιχα του 1598 και 1607.

Το 1719, οι χελανδαρινοί μοναχοί εκ νέου αγοράζουν το μετοχιακό συγκρότημα και τη γύρω από αυτό περιοχή και έχουν στην κατοχή τους στάνη προβάτων, ένα λιβάδι και ένα αμπέλι, καθώς και ένα νερόμυλο. Ένα χρόνο αργότερα, το 1720 μάλλον κάποιες ζημιές προκλήθηκαν στον πύργο και τα άλλα κτίρια του συγκροτήματος και οι μοναχοί ζητούν άδεια για να τα επιδιορθώσουν. Το 1765 αναφέρεται ως κατεστραμμένο μετόχι Κορώνα της μονής Χελανδαρίου. Τα επόμενα χρόνια έγιναν κάποιες επισκευές στο μετοχιακό συγκρότημα και το 1821 ο πύργος του μετοχίου πυρπολήθηκε και φαίνεται ότι δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε.

Ο πύργος σήμερα έχει ύψος 12 μέτρων. Εικάζεται ότι διέθετε άλλον έναν όροφο οποίος κατέρρευσε. Σε πολλές πηγές αναφέρεται με το πλήρες όνομά του, Πύργος Κρούνας της μονής Χελανδαρίου. Το μνημείο ανήκει στη δικαιοδοσία της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Μπορείτε να τον δείτε μόνο εξωτερικά (υπάρχει σήμανση στον κεντρικό δρόμο έξω από την Ιερισσό).