Νέα Όλυνθος

Σε μικρή απόσταση από την επαρχιακή οδό Νέων Μουδανιών- Γερακινής βρίσκεται η Νέα Όλυνθος. Σήμερα αποτελεί Δημοτικό του δήμου Πολυγύρου στο νομό Χαλκιδικής. Απέχει από τον Πολύγυρο 24 χιλιόμετρα. Είναι σε πεδινή περιοχή και παράγει βρώσιμη ελιά, αγουρέλαιο και φιστίκια. Εκτός από τη γεωργία, κύρια ασχολία είναι και η κτηνοτροφία.

Σε όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας το όνομα του χωριού ήταν Μυριόφυτο και υπαγόταν διοικητικά στο ναχιγιέ της Καλαμαριάς.  Μετά το 1922 προστέθηκαν στους λίγους ντόπιους κατοίκους πολλοί πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία και το χωριό μετονομάστηκε σε Νέα Όλυνθος. Σημαντικές εορτές είναι του Αγίου Αθανασίου (2 Μαΐου), του Αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου) και των Αγίων Αναργύρων (1 Ιουλίου).

Η Όλυνθος αποτελεί την Ιστορική Πρωτεύουσα του Δήμου Πολυγύρου. Η παράδοση αποδίδει την ίδρυση της πόλης, όπως και το όνομά της, στον ήρωα Όλυνθο, γιο του ποτάμιου θεού Στρυμόνα, ενώ ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι κατακτήθηκε από τους Βοττιαίους της Ημαθίας του 7ου αιώνα π.χ. όταν μετά την δίωξη τους από τους Μακεδόνες, μετοίκησαν στη Χαλκιδική και εγκαταστάθηκαν στο Νότιο λόφο. Υπήρξε πρωτεύουσα της Χαλκιδικής Συνομοσπονδίας (Κοινό Χαλκιδέων). Τελικά καταστράφηκε από τον Φίλιππο το 384 π.Χ.

Πολύ κοντά στο χωριό, το 1928, ο Αμερικανός καθηγητής Ντ. Ρόμπινσον έφερε στην επιφάνεια έπειτα από ανασκαφές την αρχαία πόλη της Ολύνθου. Στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ολύνθου λειτουργεί από το 1998 Αρχαιολογικό Μουσείο. Σκοπός του μουσείου είναι να δώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα στους επισκέπτες για την ιστορία της αρχαίας πόλης αλλά και να περιγράψει τις ανασκαφές και την αναστήλωση. Όλα αυτά γίνονται αποκλειστικά με οπτικοακουστικά μέσα.