Νέα Φώκαια

Η Νέα Φώκαια είναι μεγάλος οικισμός και έδρα του ομώνυμου Δημοτικού διαμερίσματος στο Δήμο Κασσάνδρας του νομού Χαλκιδικής. Το πανέμορφο παραθαλάσσιο χωριό της Ν. Φώκαιας με το καλοδιατηρημένο βυζαντινό πύργο του Αγίου Παύλου, το γραφικό λιμανάκι, τις όμορφες παραλίες και την καθαρή θάλασσα αποτελεί πόλο έλξης των παραθεριστών κάθε ηλικίας.

Έχει 1.500 μόνιμους κατοίκους που το καλοκαίρι ξεπερνούν τους 10.000 και απέχει από τη Θεσσαλονίκη 78 χιλιόμετρα. Είναι από τα νεότερα χωριά της Κασσάνδρας, γιατί ιδρύθηκε το 1922 από πρόσφυγες Μικρασιάτες. Αν και είναι νέο χωριό, έχει να επιδείξει μια μακραίωνη Ιστορία. Η περιοχή κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Στους ιστορικούς χρόνους άκμασαν δυο πόλεις. Η Σάνη αποικία των Ερετριέων, κτισμένη στη δυτική παραλία και η Σκίθαι κτισμένη στον Τορωναίο κόλπο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το πανηγύρι των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στις 29-30 Ιουνίου. Η λειτουργία τελείται στο εκκλησάκι του Αγίου Παύλου, που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Πρόκειται ουσιαστικά για λαξευμένο, στα βραχώδη πετρώματα του χωριού, Μακεδονικό τάφο, ο οποίος προκαλεί το δέος των επισκεπτών, καθώς σύμφωνα με την παράδοση εκεί κατέφυγε ο Απόστολος Παύλος για να γλιτώσει από τους διώκτες του. Στο εσωτερικό του σχηματίζονται δωμάτια και υπόγειος διάδρομος, ο οποίος οδηγεί στο αγίασμα.

Το 14ο αιώνα υπάρχουν στην περιοχή πολλά Αγιορείτικα μετόχια. Το 1407 ο Ιωάννης Παλαιολόγος παραχώρησε την περιοχή του σημερινού χωριού στη μονή Αγίου Παύλου του Αγίου Όρους. Τότε φαίνεται πως κτίστηκε και ο Βυζαντινός Πύργος, που σώζεται μέχρι σήμερα. Εικάζεται ότι συνδέεται μυστικά και υπόγεια με τον πύργο της Σάνη (χρονολογείται από το 1543) κατά τα πρότυπα των Βυζαντινών αρχιτεκτόνων που σκέφτονταν να διασφαλίσουν είτε εξόδους διαφυγής για τους αυτοκράτορες είτε διευκόλυναν τις συναντήσεις τους. Όταν οι εχθροί έρχονταν μέσω θαλάσσης οι φρουροί των δύο πύργων αντάλλασαν μηνύματα με φωτιές και έτσι οι κάτοικοι προλάβαιναν να κρυφτούν.

Στον Πύργο το 1821 είχε εγκατεστημένο το στρατηγείο του ο αρχηγός της επανάστασης στη Χαλκιδική Εμμανουήλ Παππάς. Το 1996 διερευνήθηκε ανασκαφικά το εσωτερικό του πύργου και βρέθηκε ένα στρώμα πυρκαγιάς στο υπόγειο, που αποδίδεται στην καταστροφή του 1821. 

Ο Πύργος είναι ο μοναδικός πύργος της Χαλκιδικής που διατηρείται μέχρι τις επάλξεις. Πρόκειται για έναν από τους μικρούς πύργους του είδους με διαστάσεις κατόψεως μόλις 7Χ7 και ύψος 17 μέτρα. Είναι χτισμένος με υλικά αρχαίων οικοδομών. Στο χώρο του Πύργου γίνονται σε όλη την καλοκαιρινή περίοδο πολιτιστικές εκδηλώσεις, που είναι ενταγμένες στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κασσάνδρας.