Μεγάλη Παναγία

H Μεγάλη Παναγία (προηγούμενο όνομα Ρεβενίκια) είναι κωμόπολη της Χαλκιδικής η οποία βρίσκεται στις υπώρειες του όρους Χτίκελα, μεταξύ των χερσονήσων Σιθωνίας και Αγίου Όρους, σε απόσταση 16 χλμ. από τη θάλασσα.  Ενας από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους οικισμούς του Δήμου Αριστοτέλη η Μεγάλη Παναγία, είναι γνωστή για το Μεγάλο Προσκύνημα χάρη στο οποίο πολύς κόσμος έρχεται εδώ κάθε χρόνο.

Το χωριό λεγόταν Ρεβενίκια και το σημερινό του όνομα το πήρε επίσημα το 1928. Είναι από τα παλαιότερα της Χαλκιδικής και αναφέρεται συχνά σε βυζαντινά έγγραφα του Αγίου Ορους -μάλιστα σε έγγραφο του 1349 υπάρχει αναφορά στο «καστέλιον Αραβενικαίας» και σε έναν πύργο.  Η Μεγάλη Παναγία υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα χωριά των Μαδεμοχωρίων, ή κατά άλλους του Κοινού του Μαδεμίου, συνεταιρισμού που υπήρξε στη Χαλκιδική από την Τουρκοκρατία και αποτελούσε μορφή συνεταιρισμού εργατών στο Μαντέμ λάκο, Μεταλλείων Κασσάνδρας. Οι κάτοικοι της Μεγάλης Παναγίας συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821, μεταξύ αυτών ξεχωρίζει ο Θεόδωρος Αγγέλου.

Το 1932 πολλά από τα παλιά και όμορφα σπίτια της γκρεμίστηκαν από τον καταστροφικό σεισμό με επίκεντρο την Ιερισσό, ενώ μερικά κάηκαν στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το όνομά του ο οικισμός το πήρε χάρη στο Μεγάλο Προσκύνημα του 1863, που απέχει 1,5 χλμ., αλλά το μοναστηριακό συγκρότημα δεν είναι το μοναδικό στην περιοχή. Σε απόσταση περίπου 4 χλμ. σε βατό χωματόδρομο υπάρχει ακόμα ένα μοναστήρι -γυναικείο- που ονομάζεται Παναγία-Φοβερά Προστασία. Ο πιο παλιός ναός, πάντως, στη Μεγάλη Παναγιά είναι η λεγόμενη Παναγούδα, η οποία, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, κτίστηκε στα 1007 στο ψηλότερο σημείο του οικισμού.

Τον οικισμό παλαιότερα διέρρεαν τρία ποταμάκια, αλλά μονάχα ένα είναι ορατό στις μέρες μας. Ένα αναστηλωμένο, πέτρινο, τοξωτό γεφύρι με χιλιόχρονη ιστορία, στέκεται ακόμα δίπλα στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο ενώνοντας τις δυο όχθες. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τις ελιές, την κτηνοτροφία, τον αγροτουρισμό, την υλοτομία. Παλιά είχε καλούς κτιστάδες που δούλευαν και στο Αγιο Ορος, καθώς και πολλές υφάντρες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στο χωριό αρκετά οργανωμένη προσπάθεια για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού. Υπάρχουν ήδη 3 οργανωμένα καταλύματα που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.